Vorig jaar was het eerste jaar dat ik het concept van de 'wilde moestuin' (Het Project Yggdrasil, Frank Anrijs) ben beginnen toe te passen. Dat is zo goed meegevallen dat ik dit jaar nog een stapje verder wil gaan.
In dit artikel probeer ik de belangrijkste gebeurtenissen te beschrijven, in chronologische volgorde.
25/10/2022
Het is bijna november, maar het lijkt wel lente. De komende dagen worden zelfs temperaturen voorspeld van 22 graden, en dan raakt de natuur een beetje van slag. De courgetteplant begint af te sterven maar produceert wonderwel nog steeds courgettes. En de paprika's, tja, kijk zelf maar. Beetje bizar...
08/10/2022
Ik ben begonnen met de tuin winterklaar te maken, maar dat wil niet zeggen dat het al gedaan is met oogsten. De laatste tomaten afgehaald, paprika's, rode en witte kool, warmoes. Dit jaar ook eens twee plantjes zoete aardappel gezet om te proberen, en dat bracht ons meer dan 7 kg aardappelen op.
De komende weken zullen we nog verder kunnen blijven oogsten van bijvoorbeeld eeuwig moes. Intussen een grote struik geworden van koolachtige bladeren die je het hele jaar door kan plukken en klaarmaken. Eeuwig moes kun je stoven, stomen, verwerken in groenteschotels, puree of soep, en (in het voorjaar) de jonge blaadjes rauw eten in een salade.
Daarnaast heeft de goudbes zich zodanig uitgebreid dat er nu op verschillende plaatsen in de tuin struiken van staan. De oranje vruchtjes kun je plukken en zo rauw eten.
En zelfs de courgetteplant laat zich niet kennen en produceert nog steeds af en toe een lekkere courgette!
Voor de eerste keer had ik ook rode boerenkoolplantjes gezet. Deze zijn nu planten geworden van anderhalve meter groot, en de bedoeling is om deze te oogsten na de eerste vorst. Iets om naar uit te kijken, want dit heb ik nog niet eerder gegeten.
En warmoes... kan je ook blijven oogsten en is gestoofd heel lekker!
De paprika's beginnen nu meer paprika's op te brengen dan tijdens de zomer.
En bloemetjes zijn er ook nog steeds...
03/09/2022
Zoals reeds gezegd, een uitstekend tomatenjaar. Dit is slechts een deel.... de stokken die ik elk jaar gebruik zijn dit jaar zelfs allemaal stuk gegaan door het gewicht van de trossen.... en nu tomatensaus maken. Hoe wij onze basistomatensaus maken is als volgt:
Uien grof snijden, look pletten. Tomaten in partjes snijden, het harde/groene deel eraf halen. Alles in ovenschotel doen.
Olijfolie rijkelijk erover gieten, kruiden met peper en zout (en andere kruiden naar believen). Onder elkaar mengen.
Dan ongeveer anderhalf uur in een voorverwarmde oven op 180 graden, af en toe eens roeren.
In een grote kom of kookpot gieten en mixen.
Door een zeef halen.
Deze basissaus vriezen wij in porties in, om dan later te gebruiken in gerechten zoals spaghettisaus enz.
04/08/2022
En de tomaten beginnen nu ook... we bereiden ons voor op veel keukenwerk om ze te verwerken! Het is nu één van de droogste zomers ooit. Het heeft al een maand zo goed als niets geregend, en we hebben regelmatig temperaturen van 30 graden en meer. Vandaar dat enkele tomaten en paprika's wat vlekken hebben opgelopen, maar niets catastrofaal. Doch wat wel opmerkelijk is, is dat ik de afgelopen maanden ook zelf nog nooit water gegeven heb in de moestuin. De voordelen van deze manier van tuinieren zijn nu toch duidelijk zichtbaar!
29/07/2022
Enkele tomaten en paprika's hebben helaas last van zonnebrand. Doch de schade valt voorlopig mee. De rest gaat zijn gangetje...
11/07/2022
Grote bloemkolen, en nog meer bloemen... benieuwd wanneer de tomaten zullen beginnen kleuren!
06/07/2022
Tientallen vlinders, bijen en hommels vinden nu elke dag hun weg naar de moestuin. Het eerste reukerwtbloemmetje laat zich zien, en elke dag eten we wel iets uit de tuin.
03/07/2022
Moeiteloos hele grote broccoli's dit jaar, en dat zonder mesten! De mini-aubergines hebben we intussen ook al uitgetest, gegrild in de pan met zout, peper en rozemarijn. De eerste paprikaatjes zijn er ook, net als de eerste courgette. We kunnen nu bijna dagelijks oogsten.
19/06/2022
De eerste broccoli's zijn klaar! Ook de baby-aubergines kunnen we één van de volgende dagen oogsten. De eerste tomaatjes beginnen tevoorschijn te komen, net als de courgettebloemen.
12/06/2022
De eerste koolrabi geoogst, de broccoli komt piepen, meer bloemetjes komen kris kras de kop opsteken, komkommerkruid komt massaal tevoorschijn.
Lieveheersbeestjes zijn ijverig aan het werk om de luizen de baas te kunnen.
Zaaien onder houtsnippers is perfect mogelijk. Dit zijn viooltjes die stilaan tevoorschijn komen.
En om eens te proberen heb ik een tijdje geleden dille en koriander ter plaatse gezaaid onder een miniserre. Die beginnen nu ook uit te komen.
06/06/2022
Er beginnen nu spontaan tussen de groenten wilde bloemen op te duiken, een nieuwe stap in de schijnbare chaos treedt in werking!
Ik zie ook tientallen vlinders en bijen van bloem tot bloem vliegen, en dat is precies wat ik wilde bereiken!
Na een goede plonsbui herstelt de natuur zichzelf soms op een wondere manier. Een venkel en bloem die bijna volledig waren verdwenen door slakkenvraat, beginnen toch terug te herstellen.
Meer en meer bloemetjes laten zich zien.
De rabarber ga ik ook spoedig kunnen oogsten.
04/06/2022
Fruit plukken en meteen opeten... ongeveer een maand vroeger klaar dan vorig jaar. Van de rode bessen en een paar stelen rabarber confituur gemaakt.
02/06/2022
Het is verbazend hoe de tuin op enkele dagen kan veranderen. De bessen zijn bijna rijp, we oogsten elke dag aardbeitjes, en meer en meer bloemen komen in bloei.
26/05/2022
De afgelopen weken is de moestuin weer voller geraakt. Het voornemen om te streven naar zo weinig mogelijk ongebruikte ('naakte') grond komt dichter bij. Die aanpak heeft ook een ander gevolg... ik heb ineens veel meer plaats om dingen te zetten!
Nieuw in de moestuin...
Tomatensoorten: vleestomaat, trostomaat, italiaanse tomaat, yellow pear, noir de crimée, San Marzano, Roma en Marmande, Red temptation kerstomaat, Black cherry
Pompoenen: Potimarron en Patisson
Courgette
Meloenen: watermeloen en Charentais
Paprikaplanten: rode gewone en puntpaprika, snackpaprika, witte en paarse paprika
Bonen: dit jaar gekozen om enkel staakbonen te leggen: snijbonen en Cobra bonen.
Diverse bloemen en kruiden: Hyssop, longkruid, winterkers, Chinese mosterd, Roomse kervel, daglelies, eeuwig moes, look zonder look, smeerwortel, Maarts viooltje, zeekool, Helianthemum, Artemisia Abrotanum, Artemisia Absinthium, witte Lavandula, Trollius Chinensis, Ruta Graveolens, Papaver, Liatris, Achillea Ptarmica, Pulmonaria, Delphinium, Sanguisorba Minor, Achillea, Geranium, Campanula, Primula Vialii, Geum Chiloense, Heuchera Brizoides.
De komende maanden zal ik sommige van deze planten wat meer onder de aandacht brengen in deze blog post.
19/05/2022
Conclusies betreffende de slakkeninvasie... niets werkt: plantenkragen noch koper houden ze weg. Het enige dat wel goed helpt en nog redelijk makkelijk te gebruiken is, zijn de ecologische korrels Escar-Go. Deze zijn totaal ongevaarlijk voor andere dieren zoals egels, vogels en huisdieren of mensen. Eigenlijk is het geen vergif, maar 100% natuurlijke en waterbestendige korrels op basis van ijzerfosfaat. De slakken eten ze op, hun eetlust stopt en daarna trekken ze zich terug onder de grond waar ze sterven. Het ijzerfosfaat wordt daarna terug opgenomen door de planten. Al bij al dus best een goede oplossing. Sinds ik dit gebruik, heb ik geen last meer van slakkenvreet. Ik merk nu zelfs dat plantjes die tot de bodem waren afgegeten, terug beginnen op te schieten. Natuurlijk hoop ik dat naargelang de moestuin evolueert en uitbreidt, ik een natuurlijk evenwicht bereik zodat ik ook dit niet meer hoef te doen. Maar Rome is ook niet op één dag gebouwd...
28/04/2022
Deze morgen met zekerheid kunnen vaststellen dat het (baby)slakken zijn die op de stengels van de venkel zitten en deze aanvreten. Met andere woorden, ik zal ook de venkel moeten beschermen tegen slakkenvreet.
27/04/2022
Vandaag de sla kragen ontvangen. De kwaliteit ervan lijkt me niet fantastisch, maar goed.... ik heb dus wat sla plantjes in de tuin geplant met de kraag errond. Het is wat prutswerk, omdat de kraag zelf moet vastgezet worden met aarde, en vooral zien dat er rondom geen takken en dergelijke liggen waar de slakken gebruik van kunnen maken om er toch over te raken.
22/04/2022
Ik had er nog niet bij stilgestaan, maar vorig jaar had ik rucola gezet en die staat er dit jaar gewoon terug. Dat wil zeggen dat het geen gewone rucola is, want die is eenjarig, maar wilde rucola (Diplotaxis Erucoides), die meerjarig is, en die dus uitloopt vanaf het eenjarige hout. Dat is wel gemakkelijk zo, want dan hoef ik die niet meer te zaaien; en deze wilde vorm is ook wat pittiger en scherper van smaak. Nadeel is dat de wilde rucola wat minder opbrengst geeft. Als we wilde rucola laten bloeien, zaait het zichzelf uit.
21/04/2022
Vandaag gezien dat de slakken de sla plantjes al ontdekt hebben. Aangezien ik nu altijd eerst op zoek wil naar ecologische manieren, heb ik sla kragen besteld in de hoop dat ik hiermee het probleem kan oplossen. Het gaat over de Prima Flora Plantenkraag. Deze vormen een barrière waar de slakken niet over kunnen, wat een einde zou moeten maken aan de slakkenvraat - en de daarbij horende frustraties... De meeste oplossingen die je leest zoals eierschalen, stro, koffiegruis, en zo meer zijn naar mijn mening (en ervaring) eerder hardnekkig verspreide fabeltjes die zelden het gewenste effect hebben.
Ook heb ik gezien dat sommige venkelplantjes aan de steel zijn aangevreten door één of ander beest. Om dat proberen te counteren, ga ik van fijn gaas kleine kooitjes maken om ze op deze manier proberen te beschermen. Of misschien werken die kragen hier ook wel. Het zal nog wat experimenteren worden, maar dat houdt het interessant :)
18/04/2022
De lavas of maggiplant is er ook terug. Het is dan ook een snelle groeier. Hij kan nu al gebruikt worden: als je een tak met een scherp mes ongeveer 10 cm boven de grond afsnijdt, en die tak zal vanzelf weer verder uitlopen. De stengels en steeltjes kan je koken of stomen als groente, of als smaakmaker gebruiken in salades, soep of stoofpotjes. En van de bladeren en stengels kan je ook thee maken.
Enkele ideetjes:
Lavaspoeder: pluk een flinke bos bladeren (zonder de dikke stengels), bind ze samen met een touw en hang ze een week ergens omhoog te drogen. Alternatief is enkele uren in de oven op 45 graden. Als de lavas droog en knisperig aanvoelt, is het goed. Doe daarna de blaadjes en dunne steeltjes in een kom en mix alles fijn met de staafmixer tot een groen poeder. Dit poeder kan je gebruiken in plaats van zout!
Lavasolie: was 125 g verse lavas (blad en steel) goed, verwijder de dikke stengels. Snijd de blaadjes en dunne steeltjes zo fijn mogelijk. Verhit de zonnebloemolie in een ruime pan tot 70°C. Voeg de fijngesneden lavas toe en mix met de staafmixer de blaadjes fijner in de hete olie. Houd de temperatuur ongeveer 10 minuten lang constant en blijf het kruid fijner maken met de staafmixer. Haal van het vuur en laat wat afkoelen. Zeef de olie nu dubbel, eerst door een fijn zeef, daarna door een kaas- of neteldoek. Knijp alle olie eruit en schenk de afgekoelde, lichtgroene olie in flesjes. Deze kruidenolie kan je dan gebruiken als smaakmaker als dressing bij salades, bij groenten, pasta, om mayonaise mee te maken en in andere gerechten.
Lavasthee: laat 3 theelepels vers of 1 theelepel gedroogde bladeren in 1 kop kokend water trekken.
Als smaakmaker in aardappelpuree, soepen, warme sauzen en stoofpotten, en bij sperziebonen, wortelen en gestoofde vis past het kruid ook erg goed. Gewoon gebruiken zoals je peterselie zou gebruiken.
17/04/2022
Dit weekend de moestuin terug klaar gemaakt, maar de nieuwe aanpak van het vorige seizoen heeft zijn vruchten afgeworpen. Door het mulchen was er nauwelijks onkruid te bespeuren en was alles eigenlijk zo goed als plant- en zaaiklaar.
Dit jaar wil ik echter nog een stap verder gaan en nog veel meer bloemen zetten, en de groenten nog meer ad hoc door elkaar zetten. Nog meer gecontroleerde chaos dus. Om dat te doen, hebben we vandaag heel veel vaste bloemen geplant, verspreid over de moestuin, in de vorm van planten en bloembollen. Eigenlijk wil ik komen tot een moestuin waar zo weinig mogelijk grond niet bedekt is. Daarnaast ook al wat groenten gezet: diverse sla soorten, rode biet, bleekselder en venkel. En ook diverse kolen gezet onder insectengaas.
Ook de kruidenbak is aan de beurt gekomen: blad- en krulpeterselie en koriander gezaaid. De rabarber is al mooi aan het opkomen, normaal zou ik dit jaar de eerste keer moeten kunnen oogsten!
19/03/2022
Eind vorig jaar had ik de bedden afgedekt met een dikke laag van het laatste grasmaaisel, en had ik ook alles uitgetrokken en gewoon ter plaatste laten liggen, als mulchlaag. Het gevolg is dat we nu bijna geen werk meer hebben. Er valt bijzonder weinig onkruid te bespeuren, enkel op de plaatsen waar geen mulch lag. Lijkt dus een bijzonder positieve ervaring te zijn, want eigenlijk kunnen we nu zo goed als meteen van start gaan.
Comments